بیماری HPV چیست ؟
ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) گروهی از بیش از 100 نوع ویروس است که میتواند ناحیه تناسلی، پوست، و غشاهای مخاطی را آلوده کند. این ویروس معمولاً از طریق تماس پوستی منتقل میشود، بهویژه از طریق تماس جنسی. برخی از انواع HPV میتوانند باعث زگیلهای تناسلی یا پوست شوند، در حالی که برخی دیگر میتوانند تغییرات پیشسرطانی و سرطانی در سلولهای دهانه رحم و سایر نواحی ایجاد کنند.
انواع مختلف HPV
HPV بر اساس خطر ابتلا به بیماریهای جدی به دو دسته کلی تقسیم میشود:
1. HPV کمخطر (Low-risk HPV):**
این نوع ویروس باعث زگیلهای تناسلی یا زگیلهای پوستی در قسمتهای مختلف بدن میشود. این زگیلها معمولاً بیخطر هستند و ارتباطی با سرطان ندارند. انواع 6 و 11 از HPV کمخطر هستند و معمولاً مسئول بیش از 90 درصد موارد زگیل تناسلی میباشند.
2. HPV پرخطر (High-risk HPV):**
برخی از انواع HPV میتوانند منجر به سرطان شوند، از جمله سرطان دهانه رحم، واژن، مقعد، آلت تناسلی، و برخی سرطانهای دهان و حلق. دو نوع 16 و 18 از HPV پرخطر، بیشترین ارتباط را با سرطان دارند و مسئول 70 درصد از موارد سرطان دهانه رحم هستند.
نحوه ابتلا و انتقال
HPV بهطور عمده از طریق تماس مستقیم پوست به پوست، به ویژه از طریق تماس جنسی منتقل میشود. این ویروس میتواند از طریق:
- رابطه جنسی واژینال، دهانی یا مقعدی
- تماس نزدیک پوستی در ناحیه تناسلی
منتقل شود. حتی اگر فرد علائمی نداشته باشد، ممکن است HPV را به دیگران منتقل کند. به همین دلیل، این ویروس یکی از شایعترین عفونتهای جنسی است.
علائم HPV
HPV اغلب بدون علامت است، و بسیاری از افراد حتی نمیدانند که به این ویروس مبتلا هستند. سیستم ایمنی بدن معمولاً طی دو سال ویروس را پاک میکند. اما در برخی موارد، عفونت مزمن میشود و منجر به تغییرات سلولی و سرطان میگردد. علائم مرتبط با HPV میتواند شامل:
- **زگیلهای تناسلی یا پوستی**: زگیلها ممکن است در ناحیه تناسلی، مقعد، یا در قسمتهای دیگر بدن ظاهر شوند.
- **تغییرات پیشسرطانی یا سرطانی**: در موارد HPV پرخطر، ممکن است تغییرات سلولی غیرطبیعی در دهانه رحم یا سایر نواحی تناسلی رخ دهد که میتواند به سرطان منجر شود.
بیماریهای مرتبط با HPV
HPV با چندین نوع بیماری جدی مرتبط است:
1. سرطان دهانه رحم: بیشترین مورد سرطان مرتبط با HPV است. در صورت عدم درمان تغییرات پیشسرطانی، سلولهای دهانه رحم ممکن است به سرطان تبدیل شوند.
2. سرطانهای دیگر ناحیه تناسلی: HPV پرخطر میتواند منجر به سرطان واژن، فرج (واژن خارجی)، و آلت تناسلی شود.
3. سرطان مقعد: این نوع سرطان نیز میتواند در نتیجه عفونت HPV ایجاد شود.
4. سرطان دهان و گلو (اوروفارنکس): برخی از انواع HPV پرخطر ممکن است منجر به سرطانهای ناحیه دهان و گلو شوند که اغلب از طریق تماس جنسی دهانی منتقل میشود.
تشخیص HPV
تستهای تشخیصی معمولاً در مواردی انجام میشود که احتمال عفونت HPV یا تغییرات سلولی مرتبط وجود داشته باشد. برخی از روشهای تشخیصی شامل:
1. پاپ اسمیر (Pap Smear): این آزمایش سلولهای دهانه رحم را از نظر تغییرات پیشسرطانی یا سرطانی که ممکن است بهعلت HPV ایجاد شده باشند، بررسی میکند.
2. تست HPV DNA: برای تشخیص انواع پرخطر HPV استفاده میشود و میتواند مستقیماً وجود ویروس را در سلولهای دهانه رحم شناسایی کند.
3. کولپوسکوپی و بیوپسی: در صورتی که نتایج پاپ اسمیر غیرعادی باشد، پزشک ممکن است این روشها را برای بررسی دقیقتر دهانه رحم پیشنهاد دهد.
درمان
برای HPV **درمان خاصی وجود ندارد**، اما بسیاری از موارد عفونت بدون نیاز به درمان خودبهخود برطرف میشوند. در صورت بروز زگیلهای تناسلی، درمانهای موضعی یا جراحی میتوانند زگیلها را از بین ببرند. در مواردی که تغییرات پیشسرطانی یا سرطانی شناسایی میشود، درمانهایی مانند جراحی یا درمانهای موضعی برای برداشتن سلولهای غیرطبیعی انجام میشود.
پیشگیری
- **واکسیناسیون**: واکسن HPV (مانند گارداسیل و سرواریکس) میتواند به پیشگیری از انواع HPV پرخطر کمک کند. این واکسن معمولاً در دوران نوجوانی توصیه میشود، اما میتوان در بزرگسالی نیز آن را دریافت کرد.
- **استفاده از کاندوم**: استفاده از کاندوم میتواند تا حدی از انتقال HPV جلوگیری کند، اما چون ویروس میتواند از طریق تماس پوستی نیز منتقل شود، کاندوم محافظت کامل فراهم نمیکند.
- **غربالگری منظم**: انجام پاپ اسمیر و تست HPV برای زنان میتواند به تشخیص زودهنگام عفونتها و جلوگیری از سرطان کمک کند.
نتیجهگیری :
HPV یک ویروس شایع و اغلب بدون علامت است، اما میتواند منجر به بیماریهای جدی مانند سرطان شود. واکسیناسیون و غربالگریهای منظم از روشهای کلیدی برای پیشگیری و کاهش خطر ابتلا به سرطان مرتبط با HPV هستند.